Notenkraker

Normaal speelde hun laatste concert ooit. In een uitverkocht voetbalstadion.
Een stukje verderop was de tent ook uitverkocht. Al kwam er net een ander publiek op af.
We hadden 'De Notenkraker' op bezoek, de Oekraïense versie. Vorig jaar waren ze er ook, alleen stond toen 'Het Zwanenmeer op de poster, nu lag het nog in de vrachtwagen. Wat andere doeken boven het toneel en een andere kist met kleren is genoeg om 'een heel andere voorstelling' te bouwen.

Er was weer één technicus die Nederlands en Engels sprak, de rest doet daar niet aan. Of aan contact met ons maken in het algemeen. Zij komen om hun gedeelte van de klus te doen, snel en geroutineerd en zijn pleite. Geen idee hoeveel mensen bij deze productie waren, maar met 40 in de orkestbak en ruim veertig op het podium, komt het met techniek, kleding, grime en chauffeurs toch snel aan honderd mensen. Die, op een enkeling na, je niet aan kijken. Ik vind dat bijzonder.

De voorstelling begint, ik sta aan het voordoek, headset op en wacht op mijn cue. Die verwacht ik van hun Nederlands sprekende eerste man. De ouverture klinkt, ik wacht. Naast me staat een vrouw, duidelijk twintig jaar geleden ook danseres geweest heel sacherijnig te kijken. Ze komt nog dichterbij staan en zegt, met haar gezicht niet meer dan twintig centimeter van het mijne, in de meest doorrookte stem denkbaar, met een bijna clichématig Russisch accent: "Open".
Aha, dat is mijn cue, laat ik maar eens aan het touw trekken.

De dansers doen wat ze moeten doen vlekkeloos en op een erg hoog niveau, net als het orkest overigens. Bij Nederlandse balletproducties komt daar altijd de nodige techniek kijken. Microfoons en monitoren voor de afluistering, Camera op de dirigent en op verschillende plekken monitoren zodat iedereen hem kan zien. Hier niet. Hier moet iedereen gewoon opletten en luisteren. Wat extra knap is als je weet hoeveel herrie het bonken van spitzen op de dansvloer maakt. Als je de achterste bent en twintig meisjes staan tussen jou en het orkest in hun tenen in de vloert te heien, valt het niet mee om nog iets uit de orkestbak te horen. Dan moet je zelf tellen. En maatvast zijn.

Bij andere dansjes zie ik het ook wel eens, maar nu heel erg. De dansers lijken op het toneel niet te ademen. Ze lopen met een gebeeldhouwde grijns tussen de poten het speelvlak af, vloeken hartgrondig en beginnen me te hijgen. Alsof je een op hol geslagen kudde herten om je heen hebt staan. Weg glimlach, weg elegantie, weg schoonheid, hallo realiteit.

Door de dag heen konden we ze niet echt betrappen op betrokkenheid, secuur werken of liefde voor de voorstelling. Interesse in koffie, peuken en wifi wel. Veel van alle drie. De hele dag stonden ze buiten kuilgras en Russisch dakleer te roken. Bekertje koffie in de hand, de dames heftig kleppend met elkaar, de mannen met een stugge blik in de verte, of op de dames. Tijdens de voorstelling waren de dansers onderling wel erg betrokken. Allebei de manteau's stonden vol. Met alle aandacht werden elkaars stukken bekeken. Aan sommigen zag ik dat ze precies wisten wat er kwam, omdat ze iedere beweging in het heel klein zelf ook maakten. Bij open doekjes klapten ze bijna harder dan het publiek.